Dissolved oxygen (DO) คือปริมาณออกซิเจนในน้ำ ซึ่งเป็นปริมาณออกซิเจนที่มีให้กับสิ่งมีชีวิตในน้ำ ปริมาณออกซิเจนละลายน้ำในลำธารหรือทะเลสาบสามารถบอกเราได้มากมายเกี่ยวกับคุณภาพน้ำในนั้น
ค่านี้เป็นตัวแปรสำคัญในการประเมินคุณภาพน้ำเนื่องจากมีอิทธิพลต่อสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ภายในแหล่งน้ำ ออกซิเจนละลายน้ำเป็นปัจจัยสำคัญรองจากตัวน้ำ เท่านั้นระดับออกซิเจนละลายน้ำที่สูงหรือต่ำเกินไปอาจเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำและส่งผลต่อคุณภาพน้ำ
เพื่ออธิบายให้ง่ายขึ้นคือค่า DO เป็นออกซิเจนอิสระ (O2) หมายถึงไม่ผูกมัดกับองค์ประกอบอื่นใด เราสามารถจินตนาการได้ว่าโมเลกุลของออกซิเจนอิสระจะละลายในน้ำคล้ายกับเกลือหรือน้ำตาลที่ละลายในน้ำเมื่อทำกวน
ระดับ Dissolved oxygen สำหรับสัตว์น้ำ
โดยทั่วไปแล้วนักวิทยาศาสตร์ยอมรับว่าสัตว์น้ำต้องการความเข้มข้นของออกซิเจนละลายน้ำ 5.0 มก./ลิตร หรือมากกว่าจึงจะมีชีวิตอยู่และเจริญเติบโตได้ อย่างไรก็ตามปริมาณออกซิเจนที่สัตว์ต้องการนั้นแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับขนาดของสัตว์หรือความซับซ้อนและที่ที่มันอาศัยอยู่
- เช่นหนอนและหอยที่อาศัยอยู่ในก้นบึงของแหล่งน้ำซึ่งต้องการระดับออกซิเจนในน้ำอย่างน้อย 1 มก./ลิตร
- ปลา ปู และหอยนางรมที่อาศัยอยู่หรือหากินตามบริเวณก้นบ่อต้องการออกซิเจนละลายน้ำ 3 มก./ล. ขึ้นไป
- การวางไข่ของปลาอพยพและตัวอ่อนของปลาต้องการมากถึง 6 มก./ลิตร
ปัจจัยที่มีผลต่อ Dissolved oxygen
ปริมาณออกซิเจนในน้ำสามารถตรวจวัดได้โดยใช้ Dissolved Oxygen Meters ซึ่งค่าออกซิเจนขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ ดังนี้
1.อุณหภูมิ
อุณหภูมิเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ใหญ่ที่สุดที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อออกซิเจนที่ละลายในน้ำ เมื่ออุณหภูมิเพิ่มขึ้นการเคลื่อนที่ของอนุภาคในน้ำจะเพิ่มขึ้น ดังนั้นยิ่งอุณหภูมิสูงขึ้น ความเข้มข้นของ O2 ในน้ำก็จะยิ่งต่ำลง
ในทางกลับกันเมื่ออุณหภูมิลดลง การเคลื่อนที่ของอนุภาคจะลดลงและความเข้มข้นของ DO จะเพิ่มขึ้น
2.ความดันบรรยากาศ
สถานที่ที่มีระดับความสูงกว่าระดับน้ำทะเลมากเช่นบนภูเขา บนดอย จะมีอากาศเบาบางลงด้วย ดังนั้นเมื่อความดันบรรยากาศลดลง ปริมาณออกซิเจนในน้ำก็จะลดลงด้วย และเมื่อความดันบรรยากาศเพิ่มขึ้น (อยู่ที่ระดับน้ำทะเล) ระดับความสูงลดลง ความเข้มข้นของ DO ในน้ำจะเพิ่มขึ้น
3.ความเค็ม
ความเค็มยังสามารถส่งผลต่อปริมาณ Dissolved oxygen DO ความเค็มจากเกลือในน้ำจะผลักดันออกซิเจนออกจากสารละลายเนื่องจากมีที่ว่างไม่เพียงพอ เมื่อความเค็มเพิ่มขึ้น DO จะลดลง
4.ความชื้น
ความชื้นหรือไอน้ำอาจส่งผลต่อความเข้มข้นของ DO และการสอบเทียบเทคโนโลยีการวัด DO บางอย่าง เมื่อคุณมีระดับความชื้นเพิ่มขึ้น แสดงว่าคุณมีความดันออกซิเจนบางส่วนเพิ่มขึ้น ดังนั้นจึงมีระดับออกซิเจนที่ละลายน้ำเพิ่มขึ้น
การวัดค่า Dissolved oxygen
DO วัดโดยใช้เครื่องวัด DO Meter (หรือเครื่องวัด DO) วิธีที่ดีที่สุดคือการวัดในภาคสนามในแต่ละวัน เนื่องจากความเข้มข้นของ DO อาจแตกต่างกันไปตลอดระยะเวลา 24 ชั่วโมง ซึ่งมาจากปัจจัยต่างๆ ดังได้กล่าวมาแล้ว
อุปกรณ์ทดสอบออกซิเจนในน้ำ มีหน่วยวัดเป็นทั้งมิลลิกรัมต่อลิตร (มก./ลิตร) และเปอร์เซ็นต์ความอิ่มตัวของออกซิเจน (% sat)
ออกซิเจนเข้าสู่น้ำได้อย่างไร
ออกซิเจนสามารถเข้าสู่ระบบน้ำได้หลายวิธี แต่โดยทั่วไปวิธีการเหล่านี้จะถูกจัดประเภทเป็นการเติมอากาศที่พื้นผิวและการเติมอากาศใต้ผิวดิน
ออกซิเจนจากบรรยากาศสามารถละลายและผสมเข้ากับผิวน้ำได้
สาหร่ายและหญ้าใต้น้ำอื่นๆ สร้างออกซิเจนผ่านการสังเคราะห์ด้วยแสง
ความจำเป็นต้องวัดค่า Dissolved oxygen
มีเหตุผลหลายประการที่ทำให้การประเมินปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำเป็นสิ่งสำคัญ สัตว์ทุกตัวที่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำจำเป็นต้องมีออกซิเจนอยู่พอสมควรจึงจะอยู่รอดได้ การวัดความเข้มข้นของออกซิเจนละลายน้ำมีความสำคัญกับการใช้งานต่างๆ เช่น
- การขนส่งปลาที่มีชีวิต
- การควบคุมการกัดกร่อน
- การบำบัดน้ำเสีย
- และการเลี้ยงปลา กุ้งและสัตว์น้ำอื่นๆ
การวัดค่า Dissolved oxygen นี้สามารถช่วยให้คุณเข้าใจถึงคุณภาพน้ำอย่างชัดเจนและการบำบัดที่อาจจำเป็น สำหรับโรงบำบัดน้ำเสียที่ทดสอบและบำบัดน้ำเพื่อให้แน่ใจว่าน้ำนั้นปลอดภัยสำหรับดื่ม การประเมินออกซิเจนละลายน้ำมีความสำคัญมากในการตั้งค่าทางอุตสาหกรรมสำหรับกระบวนการต่างๆ